Canlıların yaptıkları en önemli iş, önemli yaşamsal olayları gerçekleştirerek yaşamlarını sürdürebilmek amacıyla enerji dönüşümünü sağlayabilmeleridir.
En genel tanımıyla enerji, maddede bir değişiklik ya da hareket oluşturabilme yeteneğidir.
Doğada var olan enerji çeşitlerinin başlıcaları; ısı, ışık, hareket, elektrik ve kimyasal enerjisidir.
Canlılar için gerekli olan enerji çeşitleri ise ısı, ışık ve kimyasal bağ enerjisidir.
Canlıların bazı organ, organel ya da hücrelerinde dönüştürülen ve oluşturulan enerji çeşitleri.
METABOLİZMA
Hücrelerde meydana gelen yapım, yıkım ve dönüşüm reaksiyonlarının hepsine birden metabolizma denir.Besinlerin (karbonhidrat, protein, yağ) yapıtaşlarından enerji elde etmek için oksijenli ve oksijensiz ortamda parçalanmasına hücresel solunum denir.
Besinlerin yapıtaşlarına kadar parçalanmasına sindirim denir.
Metabolizma; Anabolizma ve Katabolizma olarak ikiye ayrılır.
1) Anabolizma (Özümleme, Asimilasyon, Sentez) = YAPIM
Hücrelerde küçük moleküllerden büyük moleküllü maddelerin yapımına denir.İnoorganik maddelerin organik maddelere dönüşmesi (fotosentez) bir anabolik olaydır. Tüm yapım olaylarında enerji harcanır.
Yapım olaylarında hücreler büyür, çoğalır, yıpranan yerler onarılır, canlılık maddeleri artar.
Örnek anabolik olaylar.
Glikoz + Glikoz + ………… → Glikojen + Su
Amino asit + Amino asit + ....... → Protein + Su
3 Yağ asidi + 1 Gliserol → 1 Yağ + 3 H2O
2) Katabolizma (Yadımlama, Disimilasyon) =YIKIM
Hücrede meydana gelen büyük moleküllerin küçük moleküllere dönüşmesi olayına denir.Organik maddelerin inoorganik maddelere dönüşmesi (solunum) bir yıkım olayıdır.
Tüm yıkım olaylarında enerji harcanmaz. Birçok katabolik olayda atık madde oluşur ve enerji açığa çıkar.
Örnek katabolik olaylar.
Glikoz + Glikoz +………… → Glikojen + Su
Amino asit + Amino asit +....... → Protein + Su
3 Yağ asidi + 1 Gliserol → 1 Yağ + 3 H2O
Bazal Metabolizma
Bir insanın yalnızca canlılığını korumak için gerekli olan enerji (kalori) miktarıdır.
Tam dinlenme halindeyken iç organlarının çalışması, solunum, sindirim, dolaşım faaliyetlerinin devamı, vücut sıcaklığının +37°C tutulması için yapmaya mecbur olduğu minimum metabolizmadır.
Tam dinlenme halindeyken iç organlarının çalışması, solunum, sindirim, dolaşım faaliyetlerinin devamı, vücut sıcaklığının +37°C tutulması için yapmaya mecbur olduğu minimum metabolizmadır.
Bazal metabolizmanın ölçümü için kişinin;
1)Tam dinlenme durumunda olması,
2)12 saat zarfında besin almamış olması,
3)Uyanık olması,
4)Normal oda sıcaklığında olması gerekir.
oBöyle
durumlardaki kişinin tükettiği O2
miktarı ya da ürettiği CO2
miktarı ölçülerek bulunur.
Bazal metabolizma hızı;
oBireyin saatte vücut
yüzeyinin m2 si
başına harcadığı enerji miktarıdır (cal\m2\saat).
oGenç
erkeklerde hız: 40 cal\m2\saat
oGenç
bayanlarda hız: 36 cal\m2\saat
oAyrıca; kilo, cinsiyet,
vücut büyüklüğü, yaş, ortam sıcaklığı bazal metabolizmayı etkiler.
:::KAYNAK DOSYALARINI İNDİR:::
Bu konuyla ilgili slaytı indirmek için buraya tıklayın.
